Genel Ekonomi Ekonominin Temel Kavramları (3.ders)
İhtiyaç: Karşılanamadığı zaman insanda huzursuzluk ve sıkıntı meydana getiren, karşılanabildiğinde ise insanlaeda mutluluk veren bir duygu olarak adlandırılıyor. İnsanların yaşamlarını idame ettirebilmeleri için gerekli olan ihtiyaç çeşidine (nefes alma, yemek, giysi, ev, sağlık vb.) ‘hayati’, ‘biyolojik’ yada zorunlu ihtiyaç, yaşamlarını doğrudan ilgilendiren bu alanın dışında kalan ihtiyaçlara da kültür ve sosyal ihtiyaçlar denilmektedir.
Fayda: Hizmet yada Malların insanların ihtiyaçlarını karşılayabilme oranıdır. Tüketiciler mal veya hizmet aldıklarında bunlardan belli bir doyum hissederler. Tüketicilerin elde ettiği bu doyuma “fayda” deniliyor. Örnek olarak, yaşamımızı devam ettirmemize yardımcı olan ‘ekmek’ bize fayda sağlar.
Değer: Hizmet yada Mallara biçilen önem ‘değer’ olarak bilinir. Kişi yada topluluklar, bir hizmet yada malın değerini bazı kiriterlere bağlı olarak belirler. Bunlar;
-Hizmet veya Malın bizlere sunduğu ‘fayda’
-Söz konusu Mal yada Hizmetin dünyada az veya çok olması
-Almak istediği Mal yada Hizmetin kalitesi
şeklinde kriterlere ayrılmıştır.
Bir mal yada hizmetin değeri, sağladığı fayda ile ölçülseydi bir ekmek altından daha pahalı olurdu. Lakin bizler değer verirken, o mal yada hizmetin ulaşılabilme zorluk derecesine göre değer veririz.
Fiyat: Hizmet yada Malın değerinin ekonomik olarak ifade edilmesine ‘fiyat‘ denir. ‘Fiyat’ ekonomide geçerli kılınan ortaklaşa bir değerle parasallaştırılır. Ortaklaşa belirlenen bu değer ölçusu bu zamanda kullanılan banknot yada benzeri para olmak zorunda değil. Eski yaşamlarda olduğu gibi günlük hayatta kullandığımız herhangi birşeyde (un, ekmek, inek, toprak vb.) değer ölçüsü olarak kullanılıp bir mal yada hizmete fiyat biçilebilir. Bir ülke ekonomisinde, binlerce hizmet yada malların değerleri ortak değer ölçüsüyle bir fiyat biçildikten sonra meydana gelen fiyata ‘fiyatlar genel seviyesi‘ denmektedir. fiyatta istikrar sağlamak bir ülke ekonomisi için çok önemli bir unsur olarak görülür. Merkez Bankasına verilen aslı görev fiyat istikrarını sağlamaktır. AB kriterlerine göre bir yıllık enflasyon oranı 2.7 nin üzerine çıkmamalıdır. Şimdiki gelişmiş ülkelerde bu şekilde tek rakamlı enflasyon görülmektedir.
Bir önceki ders Makro ve Mikro Ekonomi