Çeşme yenilgisi, Mora’daki Rumları ayaklandırmak için Rus donanması 1770 yılı başlarında, Cebelitarık’ı geçerek Akdeniz’e girmesiyle başladı. Mora’ya yardıma giden Osmanlı donanması başarısızlığa uğrayınca geri çekildi. 5 Temmuz 1770’te Çeşme’nin kuzeyinde Koyunadaları önünde tekrar Rus donanması ile karşılaşan Osmanlı gemileri savaşa tutuştular. İki taraftan da bazı gemilerin yanmaya başlaması üzerine, Osmanlı ve Rus gemileri savaş alanından uzaklaştılar.
Osmanlı donanması, dönemin önemli denizcilerinden Cezayirli Gazi Hasan Paşa’nın muhalefetine rağmen. Kaptanı derya Hüsameddin Paşa tarafından, manevra olanağı olmayan Çeşme Limanı’na sokuldu.Bu hatayı anında değerlendiren Ruslar, 6 Temmuz günü limanın ağzını kapatıp, içeriye ateş kayıkları göndererek birbirine yakın demirlemiş bütün Osmanlı gemilerini yaktılar.Osmanlı donanmasının imhası üzerine Ruslar savaşın sonuna kadar Akdeniz’de serbestçe dolaştılar ve Çanakkale Boğazını ablukaya aldılar.
Kırım’ın Kaybedilmesi :
Osmanlı, 1736-1739 Savaşı’nda Rus işgaline uğraması nedeniyle Kırım’ı Tatarların tek başlarına savunamayacağını gördüğünden, burada bir seraskerlik oluşturmuştu. Rusların Kırım‘a gireceği Or Kapı adlı geçit, savunma açısından son derece önemliydi. Bu savaşta Kırım Seraskeri olarak görevlendirilen Silahtar ibrahim Paşa’nın, Or Kapı’nın savunması için harekete geçmesi, Tatarlar tarafından geciktirilmiş ve sonunda Osmanlı ordusu yolda iken Or Kapıdaki kalede bulunan Tatarlar, bu önemli geçit noktasını Ruslara teslim etmişlerdi. Buradan rahatlıkla geçen Rus kuvvetleri Kırım’ı kısa zamanda işgal etmiş ve Osmanlı ordusu komutanı İbrahim Paşa‘yı da esir alarak Petersburg’a götürmüşlerdi,
Rus belgelerinden anlaşıldığına göre Ruslar, Kırımlılar ile çeşitli görüşmeler yapmışlar, yayımladıkları bildirilerle de onlara, Kırım’a doğru ilerleyen Rus kuvvetlerine karşı gelmedikleri takdirde, bağımsızlık vereceklerini vaat etmişlerdi.
1771’in sonunda Kırım Tatarları’nın, Rus vaatlerini kabul ettikleri anlaşılmaktadır. Nitekim bu dönemde Kırım’da bulunan Mehmed Necati isimli bir yazar da Tatarların, Ruslarla işbirliği yaptıklarını açıkça yazar.
Osmanlı-Rus savaşının tüm detaylarını Osmanlı-Rus Savaşı adlı konumuzdan okuyabilirsiniz.