Türkiye”de 1926″da “Miladi Takvim” kabul edilmiş, Rumî 1342 Ocak ayının 1. günü 1926 yılının 1. günü olmuştur.(3 Kasım 1839)
Tanzimat XIX. y.y.da Osmanlı Devleti”nde yapılan ıslahat için kullanılan bir tâbir olup, aynı zamanda bu ıslahatın yapıldığı devri ifade eder. Tanzimat Fermanı, Topkapı Sarayı”nın Gülhane bahçesinde okunup ilân edilmesinden dolayı diğer bir adı da Gülhane Hatt-ı Hümâyunu”dur.
Tanzimat hareketi farklı şekillerde tarif edilmiştir. Osmanlı Devleti”ne Avrupaî bir şekil verme isteği; Avrupa”yı memnun etme hareketi; Avrupa”dan kaynaklanan bir reform hareketi…Tanzimat kısaca Türkiye”de meşrutî bir idarenin kurulmasına, İslâm – Hıristiyan unsurların birbirine yaklaşmasına zemin hazırlayan bir kültür ve reform hareketi olarak tarif edilebilir.
Tanzimat“ı hazırlayan sebeblerin kaynaklarını Osmanlı Devleti”nin ıslahat tarihinde aramak lazımdır. Avrupa usullerini ilim ve tekniğini benimseyen yeni bir neslin yetişmesi ve yavaş yavaş devlet idaresi başına geçmesi ile ıslâhat hareketi yeni bir güç kazandı. Bu yeni neslin temsilcisi Mustafa Reşid Paşa”dır.
Reşid Paşa tarafından kaleme alınan Tanzimat Fermanı 3 Kasım 1839 Pazar günü yapılan büyük bir merasimle ilan olundu. Topkapı Sarayı Gülhane Köşkü önünde merasim için büyük hazırlıklar yapıldı. Bu törene, bütün saray erkanı ve devlet memurları, Rum, Ermeni patrikleri ve İstanbul”da bulunan yabancı devlet büyükelçileri ve konsolosları katıldılar. Osmanlı tarihinde yeni bir devir açan bu ferman, okunduğu yere nispeten Gülhane Hatt-ı Hümâyunu veya Tanzimat-ı Hayriye fermanı adını aldı.
Fermanın ilânı İstanbul”da bazı grupların memnuniyetsizliğine rağmen, geçici de olsa birkaç gün bayram havası yarattı. Avrupa”da da olumlu olarak karşılandı. Tanzimat Fermanın hükümleri özetle şöyledir:
1-Halkın can, ırz, namus ve mal güvenliği sağlanacaktır.
2-Bundan sonra herkesin kudretine göre vergi tayin olunacak, kimseden gücünden tazla vergi alınmayacaktır.
3-Şimdiden sonra her bölgeden usulü dairesinde ve belirli bir oranda asker alınacak; askerlik süresi dört veya beş yıl olarak sınırlandırılacaktır.
4-Bundan sonra suçluların davalarına herkese açık olarak bakılacak, hüküm verilmeden kimse hakkında gizli ve açık idam ve zehirleme cezası uygulanmayacaktır.
5-Halkımız Müslümanları ve diğer milletlerin (dini gruplar) bu müsaadelerden yararlanmaları için bütün yurt halkına tarafımızdan garanti verilmiştir.
6-Şeriata uygun olan bu kanunlar, ancak din, devlet, mülk ve milleti kalkındırmak için konulacaktır. Rüşvetin önüne geçilmesi için gerekli bütün kanuni tedbirler alınacaktır.
7- Açıklanan bu hususlar İmparatorluk halkına ilân edilerek duyurulacağı gibi,dost devletlerin İstanbul”daki elçilerine de resmen bildirilecektir.
